Başıboş sokak köpekleriyle mücadele meselesi, sadece 5199 sayılı Hayvanları Koruma Kanunu ve bu kanunun uygulama Yönetmeliği ile değil, Belediye Kanunlarıyla da düzenlenmiştir.

1580 sayılı Belediye Kanununun 14. maddesinde aynen: "Kanun ahkamına tevfikan başı boş hayvanları tutmak, muhafaza etmek, belde dahilinden geçecek hayvan sürülerinin gelip geçeceği yolları ve yaylıma gidecek hayvanların toplanacağı yerleri tayin ve tahdit etmek." denilmekte,

5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunun, Belediyelerin görev ve sorumlulukları başlıklı 7. maddesinin (m) bendinde, "Büyükşehir’in bütünlüğüne hizmet eden sosyal donatılar, bölge parkları, hayvanat bahçeleri, hayvan barınakları", ...yapmak denilmekte,

Anılan maddenin devamında, İlçe ve ilk kademe belediyelerinin görev ve yetkileri şunlardır denilerek, (a) şıkkında, "Kanunlarla münhasıran Büyükşehir belediyesine verilen görevler ile birinci fıkrada sayılanlar dışında kalan görevleri yapmak ve yetkileri kullanmak." denilmektedir.

Bu madde hükmine göre, ilçe belediyeleri de hayvan barınakları yapmakla görevli ve sorumludur.

Hayvanları Koruma Kanunu ve yönetmeliği çerçevesinde başıboş köpeklerle yapılacak mücadeleye gelince; Yasanın ilgili maddelerinden görüleceği üzere, mücadelenin, Çevre İl müdürlüğü, İl hayvanları Koruma Kurulu ve Yerel Yönetimler (belediyeler) arasında eşgüdümlü bir şekilde yürütülmesi öngörülmekte olup, il hayvanları koruma kurulu, icracı olmaktan ziyade, sokak hayvanlarının korunmasıyla ilgili genel çerçeveyi belirlemek ve bu işi bizzat yapacak olan il müdürlükleri ve belediyeleri ile koordinasyonu sağlamakla görevlidir. Bakımevleri ve barınakları kurmak ve saha çalışmalarını bizzat yürütmek görevi ise, il çevre müdürlüğünün denetim ve koordinesinde olmak üzere belediyelere verilmiştir.

Bu durum,  Kanunun, İl hayvan kurulunun görevlerine ilişkin 16 maddesinin (e) şıkkında, belirtilen “İlde kurulacak olan hayvan bakımevleri ve hayvan hastanelerini desteklemek, geliştirmek ve gerekli önlemleri almak,” hükmünden ve

Yerel hayvan koruma görevlilerinin sorumlulukları başlıklı 18. maddesinde yer alan

“yerel yönetimler tarafından kurulan hayvan bakımevlerine gönderilmesi gibi yapılan tüm faaliyetleri yerel yönetimler ile eşgüdümlü olarak yaparlar.”

Ve yine Mali destek başlıklı 19. maddesinde yer alan, “Ev ve süs hayvanlarının korunması amacıyla bakımevleri ve hastaneler kurmak; buralarda bakım, rehabilitasyon, aşılama ve kısırlaştırma gibi faaliyetleri yürütmek için, başta yerel yönetimler olmak üzere diğer ilgili kurum ve kuruluşlara Bakanlıkça uygun görülen miktarlarda mali destek sağlanır.” İfadelerinden kolayca anlaşılmaktadır.

Ancak 5199 sayılı Kanun, sokak hayvanlarının,bakımları ve aşıları yapıldıktan sonra “alındıkları ortama geri bırakılmasını” öngörülmekte olup, başıboş olarak dolaşmalarını önleyici bir tedbir getirmemektedir.

O nedenle, esas üzerinde durulması gereken, 1580 ve 5216 sayılı Belediye Kanunlarıyla belediyelere verilen barınak kurma görevinin takipçisi olmaktır.

Nitekim, Ziyaretçi defterine yazılmış olan, başıboş köpek şikayeti üzerine belediyece verilen, “5199 Sayılı Hayvanları Koruma  Kanunu  ve Hayvanların  Korunmasına Dair Uygulama Yönetmeliğince Belediyelerin  sahipsiz hayvanlara yönelik alacağı tedbirler belirlenmiş olup, bu doğrultuda ekiplerimizce yapılan çalışmalarda toplanan  sokak  köpekleri  Belediyemizin  Macunköy'de bulunan hizmet biriminde, iç-dış parazit tedavileri, diğer gerekli tedavileri, kuduz  aşıları  ile  kısırlaştırma  operasyonları  yapıldıktan  sonra kulaklarına  küpe  takılarak  bölgelere   bırakılmaktadır.” Şeklindeki  yanıttan da sokak hayvanlarının bakımlarının belediyelerin görevi olduğu ve bu hayvanların belli yerlerde toplanması bakımından 5199 sayılı Hayvanları Koruma Kanunun yetersiz olduğu açıkça görülmektedir.

Bu tablo bir kez daha ortaya koymaktadır ki, başıboş sokak köpekleriyle mücadele barınak yapılmaksızın lafta kalmakta, küpe takılan köpekler kentin ortasında başıboş dolaşmaktadır.

O halde esas üzerinde durulması gereken mesele bu olmalıdır. Kentin sokakları köpeklerin doğal ortamı değildir, olamaz.

Bu durumda, gerek ilçe gerekçe Büyükşehir belediyeleri 5216 sayılı kanunla kendilerine verilen, barınak yapmak görev ve sorumluluğunu ivedilikle yerine getirmelidir.

Bu bir yasal zorunluluk olup, bunu yerine getirmek için İl Hayvan Koruma Kurulundan karar alınmasına falan da gerek yoktur.

M.T.