...Elele vererek ulusal bilincimizi köreltmeye uğraşan yerli ve yabancı sömürgecilik, ulusal uyanışımızın anıtsal başyapıtı olan Atatürk’ün SÖYLEV/NUTUK‘unu unutturmak için, eğitim programlarından, okul ve kamusal kuruluş dıvarlarından kaldırmak istiyor!

Oysa Mustafa Kemal NUTUK/SÖYLEV adlı yapıtında, Türk ulusunun var olma - yok olma savaşı vermek zorunluğuna nasıl düşürüldüğünü ve bu savaşın kendi önderliği altında nasıl zafere ulaştırıldığını, bütünüyle belgelere dayandırarak yazmış ve 85 yıl önce 15 – 20 Ekim 1927 günlerinde Cumhuriyet Halk Fırkası Büyük Kongresi’nde 36 saat 33 dakika süren bir sunuşla okumuştu. 

Bu yapıtı ortaya koyuştaki amacının, ulusunu bir daha “kurtulmak„ zorunluluğuna düşmekten korumak olduğunu şöyle açıklıyordu:

“Saygıdeğer efendiler, günlerce zamanınızı alan uzun ve ayrıntılı sözlerim, en sonunda tarih olmuş bir dönemin öyküsüdür. Bunda ulusum için ve yarınki çocuklarımız için dikkat ve uyanıklık sağlayabilecek kimi noktaları belirtebildiysem, kendimi mutlu sayacağım.„

85 yıl sonra bugün, ulusal birliğimize, yurt bütünlüğümüze, özgürlük ve toplumsal adalet içinde gönenmiş bir toplum olarak yaşamamıza yeniden yönelmiş bulunan iç ve dış büyük sömürgeci saldırıları göz önüne aldığımızda, SÖYLEV’in amacının ne denli işlevsel, içeriğinin –özellikle “kurtuluş için izlenen yöntem„in - ne denli kalıcı değerde olduğunu anlayabiliyoruz.

Tüm eğitim kurumlarında zorunlu bir ders olan Türkiye Cumhuriyeti Tarihi ve Atatürk İlkeleri dersi için SÖYLEV’in en başta gelen zorunlu kaynak olarak değerlendirilmesi, bilimsel nesnelliğin kesin bir gereğidir. Çünkü aşağıdaki çözümlemede de ortaya koymayı umduğumuz üzere SÖYLEV, her söylediğini belgelere dayandıran niteliği ile bir toplumbilimsel yapıt niteliğindedir.

Sömürgeciliği ayıp saymamakta direten “Siyaset Batısı„nın, kötücül emelleri önündeki tek engel olan Atatürk Cumhuriyeti’ne karşı BOP kılıfı altında giriştiği saldırıları tepelemek ve çağdaş bir toplum olma ülkümüzü sürdürmek gereğinin bilincindeki tüm siyasal, eğitsel, sanatsal, iletişimsel kurum yöneticilerini ve genellikle tüm aydınlık bilinçli yurttaşları, SÖYLEV’i bilinçlerinde tazelemeğe, öğrenmemiş olanlara ulaştırmaya ve her an zihinlerimizin en özenli yerinde hazır bulundurmaya çağırıyoruz. 

I- SÖYLEV/NUTUK bir toplumbilim klasiğidir.

Atatürk’ün “SÖYLEV/NUTUK” adlı büyük yapıtı, kendi deyişiyle “Türk ulusunun yüzyıllar boyunca uğradığı sonu gelmez yıkımlardan kurtulması, içinden çıkabilmek için büyük özveriler gerektiren pis bataklıklara bir daha düşmemesi için gelecek kuşaklara dikkat ve uyanıklık sağlayabilecek uyarılarda bulunmak” amacıyla yazılmıştır. Bu özelliği ile SÖYLEV bir anılar kitabı değil, belgesel bir sunuştur. Çünkü ‘Anılarım’ demek, ‘anlatmak istediklerim’ demektir. SÖYLEV ‘Mustafa Kemal’in Anıları’ değildir. Mustafa Kemal bu yapıtı yazarken tam bir nesnellikle davranmış, anlattığı her olgunun belgesini kitabına eklemiştir. Tarih yazımında nesnelliğin de öncülüğünü yaparcasına dile getirdiği ve Türk Tarih Kurumu’nun anlına yazdırdığı ilkeye, kendisi de özenle uymuştur: “Tarih yazmak, tarih yapmak kadar önemlidir. Yazan yapana doğrulukla bağlı kalmazsa, değişmeyen gerçek insanlığı şaşırtıcı bir nitelik alır.”

Bu niteliğinden dolayı SÖYLEV bir toplumbilim klasiğidir.

Gerçi SÖYLEV, 19 Mayıs 1919 ile 15 Ekim 1927 tarihleri arasında cereyan eden Türk Kurtuluş Savaşı ve Cumhuriyet devrimlerinin somut olaylarından söz eder. Bu açıdan bakıldığında, Cumhuriyet tarihimizin sınırlı bir sunuluşu sanılabilir. Ama bu somut olaylara yön veren temel stratejiye ve uygulanışına ilişkin veriler göz önünde tutulursa, SÖYLEV’in yalnızca belli bir dönemin somut olgularını anlatan bir tarih kitabı olmadığı, birinci sınıf bir toplumbilim, devrim toplumbilimi, ulus-kurma toplumbilimi, sömürgeciliği ortadan kaldırma toplumbilimi olduğu anlaşılır. Gerçekten SÖYLEV, sömürgeciliği yıkıp özgür, bağımsız, gelişen ve çağdaş uygarlık düzeyinin üzerine çıkmaya girişen bir ulusal toplumun nasıl kurulabileceğini sergilemektedir. Dikkatle incelendiğinde görülmektedir ki Mustafa Kemal, SÖYLEV’de, böyle bir toplumun kuruluşunda izlediği üstün nitelikli önderlik ve yönetim stratejisini de ortaya koymuştur. Bu stratejinin özü, “Özgürlük ve bağımsızlık kavramlarına sahip bir halkın karşısında, dünyanın en güçlü ordularına sahip devletlerin ve onların işbirlikçilerinin dize geleceği bilinci”dir. Kurtuluş Savaşı ve Cumhuriyet Devrimleri yürütülürken siyasal, askeri ve diplomatik alanlarda, iletişim, eğitim, ekonomi ve kültür alanlarında izlenen politikaların tümü, hep bu yönverici ana düşünceye dayanmıştır.
“Özgürlük ve bağımsızlık benim karakterimdir!” diyen Mustafa Kemal, SÖYLEV’in daha başında şunları belirtir: “Efendiler, daha İstanbul’dan çıkmadan önce düşündüğüm ve Samsun’da Anadolu topraklarına ayak basar basmaz uygulamaya başladığım karar, ulusal egemenliğe dayalı, tam bağımsız yeni bir Türk devleti kurmaktı.
“Temel ilke, Türk ulusunun onurlu ve şerefli bir ulus olarak yaşamasıdır. Bu ilke, ancak tam bağımsız olmakla sağlanabilir. Ne denli zengin ve gönenmiş olursa olsun, bağımsızlıktan yoksun bir ulus, uygar insanlık karşısında uşak olmaktan daha yüksek bir işlem görmeğe layık olamaz.
Öyleyse ya bağımsızlık, ya ölüm!
Gerçek kurtuluş isteyenlerin parolası bu olacaktı."

II- SÖYLEV, aynı zamanda Mustafa Kemal’in felsefi bilgeliğine tanıklık eden bir yapıttır.

Bilindiği gibi en üstün strateji düzeyi olan bilgelik, “ne yapmak ve ne zaman yapmak gerektiğini bilmek” kadar “ne yapmamak gerektiğini de bilmek” demektir. Yapma sanatı yaşamı bilmek, yapmamak sanatı ise olguların özünü bilmek demektir. Üstün strateji, eyleme geçmeden önce şu etkenlerin saptanması gerektiğini bilir:
İzlenecek yöntem, fiziksel koşullar, önderlik ve disiplin.

İzlenecek yöntemle anlatılan şey, halkın önderlik grubuyla aynı hedefleri paylaşmasının sağlanmasıdır.

Fiziksel ve doğal koşullar, ulaşım ve iletişim olanakları, eylemin boyutları ve güvenlik açılarından ele alınmak gerekir. Eyleme geçme zamanını seçerken halkın üretim etkinliklerini, ordunun savaş yeteneğini elden gelen en üst düzeyde bulundurmaya dikkat etmek gerekir.

Üstün strateji, önderlik ve disiplin açısından da şu erdemleri gerektirir: zekâ, güvenilirlik, insancıllık, yüreklilik ve sebat.

III. Şimdi Mustafa Kemal’i dinleyelim:

“Bu önemli kararın neleri gerektirip zorunlu kıldığını tümüyle ve ilk günden açıklayıp söylemek kuşkusuz yerinde olmazdı. Uygulamayı bir takım aşamalara ayırmak ve olayların gelişiminden yararlanarak ulusun duygu ve düşüncelerini hazırlamak, yavaş yavaş ilerleyerek amaca ulaşmaya çalışmak gerekiyordu.
Diyebilirim ki, ben, ulusun vicdanında ve geleceğinde sezdiğim büyük gelişme yeteneğini bir ulusal sır gibi vicdanımda taşıyarak, adım adım bütün toplumumuza uygulatmak zorundaydım.”

Mustafa Kemal Atatürk’ün vicdanında sakladığı ulusal sır, aynı zamanda bütün uygar insanlığa örneklik edecek değerde bir uygarlık projesiydi: Bu proje, yöneticilerini seçmekte, inanç ve düşüncelerini özgürce oluşturup benimsemekte tam anlamıyla özgür olan ve seçim hakkına sahip bulunan bir ulus yaratmıştır. Bunu, sömürgecilerin özel olarak desteklediği orta-çağ artığı saltanat-hilafet kurumlarını ve dinsel baskıcılığa dayalı hukuksal, yönetsel ve eğitsel düzeni ortadan kaldırarak ve onların yerine düşüncesi, vicdanı, kültürü özgür kuşaklar yetiştirecek bir toplumsal-siyasal düzen kurarak başarmıştır.
Ama bunun yanında ekonomik demokrasiyi de gerçekleştirmek üzere, ekonominin yönetiminde temel sorumluluğu devlete veren ve devleti zorunlu ve yararlı olduğu ölçüde ekonomiye karıştıran, ama onun ötesine geçirtmeyen bir ekonomik düzen de kurmuştur. Bu yönüyle de Türk Devrimi, hem kapitalizmi, hem de marksizmi, demokrasinin belirgin nitelikleri açısından aşan bir uygarlık projesidir.

İşte SÖYLEV’de anlatımını bulan bu uygarlık projesi ve onun gerçekleştirilişi, Mustafa Kemal’in üstün strateji düzeyini olduğu gibi yüksek kişiliğini de kanıtlamaktadır. Mehmet Ali Sevük şu gözlemi yaparken yerden göğe haklıydı:

“Atatürk devrim düşmanlarıyla dövüşerek devrim yapmadı; dövüşecek olanlara dövüşmek fırsatı vermeyen devrim stratejisiyle ulusunun aziz kanını esirgemeyi de bildi. Bunun için de O’na minnettarız.”

Atatürk, SÖYLEV’i bitirirken, “Bugün ulaştığımız sonuç, yüzyıllardanberi yaşanan ulusal yıkımların yarattığı uyanıklığın ve bu sevgili yurdun her köşesini sulayan kanların karşılığıdır. Bu sonucu Türk gençliğine emanet ediyorum.” diyor.

Cumhuriyeti böylece gençliğe emanet etmesi, Atatürk’ün bilgeliğin de doruğuna çıktığının kanıtıdır. Bu, sürekli devrimin, yani ilerlemenin güvencesini bulduğunu gösterir. Çünkü gençlik tertemiz vicdan, bencil çıkarlara bulaşmamış karakter, alışkanlıklarla kısıtlanmamış yetenek, enerji ve yalnız dürüstlükle birlikte gidebilen yüreklilik demektir. Eğitim de gençliğin bu özelliklerini geliştirecek nitelikte olacaktı. Atatürk erdem demek olan Cumhuriyetin ancak bu niteliklerle ayakta kalabileceğini biliyordu.

SÖYLEV’in okunuşunun 85. yılında, İsmet İnönü’nün tarihsel nitelemesiyle “Devletimizi kuran, ulusumuza özveriyle, doğrulukla hizmet eden, insanlık ülküsünün tutkun ve seçkin kişiliği, eşsiz kahraman Atatürk’ün anısı önünde minnet ve saygıyla eğilirken, Türk bağımsızlığını ve Türk Cumhuriyetini her koşul altında korumaya ve savunmaya andiçiyoruz.

Uygarlık Batısı’nın sanat, bilim ve düşün insanlarını da, SÖYLEV’i öğrenmeğe ve insanlığın bugüne değin yetiştirdiği iki ya da üç büyük gerçek demokrasi devrimcisi olan Atatürk’ün tüm uygar insanlığa yol gösterici değerdeki Cumhuriyeti’ne yönelen sömürgeci Siyaset Batısı saldırılarına karşı Türk aydınlarının demokrasi mücadelesine destek vermeye çağırıyoruz.