Büyük şehirlerdeki yoğun trafik sıkışıklığı bakımından kolaylık sağlamak amacıyla yeraltında çalışan elektrikli trenler “metro” diye isimlendirilir. Kolayca anlaşılacağı gibi, metroların çalışmasında esas yeryüzündeki trafik yoğunluğunu azaltmak,bunun bir bölümünü yeraltına çekmektir. New York, Londra, Paris, Moskova gibi büyük ve kalabalık şehirlerdeki metrolar, yeraltında kesişen tüneller, geçitler, paralel çalışan hatlarla gerçekten akıl almayacak kadar karmaşık, fakat o ölçüde de düzenli bir örgü halindedir.

Metronun tarihi boyunca geri gidecek olursak, bu tür ilk yeraltı treninin 1863 yılında Londra’da çalışmaya başladığını öğreniriz. Ancak o tarihte çalışan metronun tam anlamıyla ilkel olduğunu özellikle belirtelim. Londra’da 1863 yılında çalışan metro, buharlı makinesi dolayısıyla dumanın kolay çıkaçağı menfezler bulunması için yeryüzüne yakın bir derinlikte işliyordu. 1890 yılında bunların yerine elektrikli trenlerin kullanılmasına başlandı. Elektrikli trenler, yapıların temelleri, gaz ve elektrik ana borularıyla sakıncalı bir ilişkiye meydan kalmamasını sağlayacak kadar derinde çalışmaktaydı. O zamandan bugüne Londra metrosu büyük ölçüde gelişmiş, teknolojinin ve son buluşların uygulandığı bir metro örgüsü olmuştur.

Dünyanın en büyük yeraltı trafik örgüsü olan New York metrosu ilk kez 1904 yılında açılmıştı. Elektrikli yeraltı trenleri, çağdaş uygarlık düzeyinde ve bugünkü büyük şehirlerin ağır, yoğun trafik yükü açısından, en güvenilir, en hızlı ulaşım sistemidir. Büyük metro örgülerine sahip şehirlerde, metro istasyonlarına iniş ve çıkış “hareket eden” merdivenlerledir. Otomatik çalışan, kendiliğinden hareketli merdivenler, yolcuların metro istasyonlarındaki platformalara inmelerini sağlar. Boşalan metrolardan yolcuları yeryüzüne çıkarır.

Metro sistemlerinde bütün trafik kontrolları otomatiktir. Metro arabalarının (vagonların) kapıları,trenler istasyonlara ulaştıkları zaman basınçlı havayla otomatik olarak, kendiliğinden açılıp kapanır. Her şey tıkır tıkır, hiç aksamaksızın çalışan bir saat düzeniyledir.Her hat,belirli bir zamanda ancak bir tren tarafından kullanılabilecek bir düzenle belirtilmıştır.

İstanbul’da “Tünel” adıyla bilinen metro 17 Ocak 1875 tarihinde törenle işletme açılmıştır. Bu metro 626 metre mesafeli iki istasyon arasında çalışır. Karaköy’den binenleri Tünel’in üstbaşına çıkarırmış.

Şimdilerde ise Ankara B.Şehir Belediyesinin (Ego) kırmızı külüstür otobüsleri ile yüzlerce yolcu sıkış-tepiş Kızılay'dan bindirilerek 45 dakikalık yolculuktan sonra Çayyoluna gelmekte, elin oğlu 1863 yılında yapmış biz şimdiki teknoloji ile halen bitiremedik. Aynı matbaa gibi yıllar sonra gelecek ama biz görebilecekmiyiz acaba!

Haa unutmadan söyleyeyim; Ulaştırma Bakanı METROYU bitirecekmiş...

Mehmet GÜRER
cayyolum.com
ziyaretçi defteri