Milli yönetimin devraldığı miras (sanat eserleri ve zengin bir tarih dışında) şöyle özetlenebilir:

Rönesansı, reformu, sanayi devrimini, akıl çağını yaşamadığı için çağ dışı kalmış, yarı sömürge halinde güçsüz, göçmüş bir devlet.

Dünyaya kapalı, yoksul bir halk.

İdari, siyasi, iktisadi, mali ve hukuki kapitülasyonlar, imtiyazlar.

İlkel bir tarım toplumu.

İflas etmiş bir maliye.

Hasta bir ekonomi.

Sıfır ağır sanayi.

Sıfıra yakın orta sanayi.

Cılız bir küçük sanayi.

Kişi başına milli gelir 7 lira.

Kişi başına ortalama kamu harcaması 50 kuruş.

Madenlerin çoğunluğu, başlıca limanlar, var olan demiryolları yabancı şirketlerce işletiliyor.

Karayolu yok sayılacak düzeyde.

Ticaret genel olarak azınlıkların, levantenlerin ve yabancıların elinde.

Topluiğne bile dışardan getirtiliyor.

Sıtma, verem ve frengi yaygın.

Sadece 158 ortaokul ve lise, medrese uzantısı bir tek üniversite var.

Bilim hayatı ve anlayışı çok geri düzeyde.

Anadolu çağ dışı medreselerin elinde.

Ortaokullarda yalnız 543, liselerde yalnız 230 kız öğrenci okuyor.

Halkın sadece yüzde yedisi okur yazar.

Bu oran kadınlarda yüzde bir bile değil.

Bütün temel meslekler erkeklerin tekelinde.

Kadınların seçme ve seçilme hakkı yok, yani yurttaş sayılmıyorlar.

Millet anlayışı değil, ümmet anlayışı egemen.

Bütün Osmanlı ülkesindeki gazetelerin günlük satış toplamı yüz bin dolayında.

Çoğu Avrupa karşısında aşağılık duygusuna kapılan, pısırık, teslimiyetçi aydınlar, bürokratlar ve siyasetçiler.

Ülke birçok alanda ortaçağı yaşıyor.

Kısacası nitelik ve nicelik olarak borca batık bir miras.

Dört yıl süren Milli Mücadele süresinde insanlarımızın gurur verici niteliklerinin yanında, zayıf, eksik yanları da açığa çıktı.

Yeni devletimizin ana niteliklerini Milli Mücadele sırasında yaşanan olaylar ve kazanılan deneyler belirlemiştir.

Yüz bin asker ve sivil kayıp vererek kavuştuğumuz bağımsızlığı bir daha yitirmemek, geleceği güven altına almak, kalkınmak ve çağı yakalamak için yeni bir toplum yaratmak gerektiği anlaşıldı.

Türkiye Cumhuriyeti bu büyük ve temiz amaçla kuruldu.

Bugün övüneceğimiz neyimiz varsa, hepsini bu amaçla kurulmuş olan cumhuriyetimize borçluyuz.

Türkiye Cumhuriyeti, rastlantılar sonucu ya da galiplerin uygun görmesi ya da emperyalizmin kendi çıkarı için varlık kazanmasına yardım ettiği bir devlet değildir. Öz halkının canı ve kanıyla, dişiyle tırnağıyla kurduğu bir devlettir. Bir kuruluş felsefesi, gerekçesi ve amacı vardır. Bu felsefeyi, gerekçeyi ve amacı en iyi özetleyen anlatım şudur:

Bağımsız, laik, akılcı Türkiye Cumhuriyeti.

Bu nitelikler her gün biraz daha hayati değer kazanıyor.

Yazar: Turgut Özakman
Yayın Tarihi: Ekim 2005 - Bütündünya Başkent Üniversitesi

Haber için gelen yorumlar

Cumhuriyete biz kan, ter, gözyaşı; ama gururla ulaştık. Savaşın ardından gelen zefer ruhu kuşaktan kuşağa aktarılırken etkisini yitirdi. Bugün ortalama olarak üçüncü kuşak, Cumhuriyeti kuranları anlamaya çalışıyor. Aradan zaman geçtikçe duyumsanan gerçeklikler yerini bir masal ortamına bırakıyor. Bu durum belki de sürece bakınca doğaldır. (!) Sayfanızda yer alan fotoğraf Cumhuriyetimizin kuruluşunun 6. yılında Anadolu'nun herhangi bir yerinde yapılan bayram gösterisinden alınmıştır. Yer vermekle iyi etmişsiniz, yorumumu bu fotoğraf üzerine yazıyorum. Gerçekten sıcak duygular içindeyim. Görüyorsunuz ki fotoğrafta kadınlar erkeklerle yan yana. Bugün Anadolu’da özellikle küçük kasabalarda halkın kadın ve erkekler olarak bu rahatlık içinde olmadığını düşününce insan şaşırmadan edemiyor. Görünenlere tekrar dönecek olursak halk savaş gösterisi sunuyor. Öküz arabaları, kadınların ellerinde mermiler, çocuklar bu kez arabalarda. Savaş zamanında olduğu gibi evde bırakılmamış ya da sırtta değil. İvedi içinde değiller. Sadece rol aldıkları savaş oyununun temsili tekrarını yapıyorlar. Adeta acınası egemenlere karşı aynı gücü göstereceklerini haykırıyorlar. Soldaki erkeğin dizleri yamalı. Baştan ayağa yoksulluk içindeler; ama inanılmaz derecede gururlular. 85. yılda okurlarınızı böyle önemli, düşündürten bir fotoğrafla tanıştırdığınız için teşekkürler.

Fatma UĞUR